මෙම ඖෂධය සාමාන්‍යයෙන් නියම කරනු ලබන්නේ හෘදයාබාධ, වකුගඩු හෝ අක්මා රෝග හේතුවෙන් ඉදිමීම සහ අධි රුධිර පීඩන රෝගීන් සඳහා ය.
ඖෂධ යනු අප කාටත් කිසියම් අසනීපයක් ඇති වූ අවස්ථාවක එයින් ඇතිවන පීඩාව සමනය කර ගැනීම සඳහා කුමන හෝ වෛද්‍යකර්මයක් මඟින් අප විසින් භාවිත කිරීමට සුදුසු යැයි නියම කරනු ලබන එක් සංයෝගයක් හෝ සංයෝග කීපයක් කැටිකොටගත් එකකි. අද බොහෝ දෙනකු ඖෂධ සම්බන්ධයෙන් පවතින නොදැනුවත්කම හේතුවෙන් කුමන හෝ අතට අසුවන ඖෂධයක් හෝ ඔසුහලකින් ලබාගන්නා ඖෂධයක්, වෛද්‍යවරයකු විසින් නිර්දේශ නොකළ නමුත් ඖෂධවේදියකුගේ සහය ලබා හෝ තම මතය පරිදි තෝරාගත් ඖෂධයක් භාවිත කර සුවයක් ලබන්නට තැත් කරයි. ඒ නිසා ඔබ ලබා ගන්නා ඖෂධ පිළිබඳ දැනුම්වත් භාවය ඉතාම වටියි. ලැසික්ස් (Lasix) කියන්නෙත් වැඩි දෙනෙක් භාවිත කරන ඖෂධයක්. ෆෲසමයිඩ් (Frusemide) කියලාත් කියන්නේ මේ ඖෂධයටමයි.
ලැසික්ස් පාවිච්චි කරන්නේ ඇයි?
ලැසික්ස් යනු ලූප් ඩයුරටික් ඖෂධයකි. නිපදවන මුත්‍රා ප්‍රමාණය වැඩි කිරීමෙන් ශරීරයේ අතිරික්ත තරල ප්‍රමාණය අඩු කිරීමට ඩයුරටික් ඖෂධය උපකාරී වේ. වළලුකර, පාද, කකුල් හෝ මොළයේ හෝ පෙණහළු වල ඉදිමීමට ප්‍රතිකාරයක් ලෙස ලැසික්ස් භාවිත කරයි. මෙම ඖෂධය සාමාන්‍යයෙන් නියම කරනු ලබන්නේ හෘදයාබාධ, වකුගඩු හෝ අක්මා රෝග හේතුවෙන් ඉදිමීම සහ අධි රුධිර පීඩන රෝගීන් සඳහා ය.
ලබාගන්නා ආකාරය
ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින් නියම කරන ලද නිශ්චිත මාත්‍රාව අනුගමනය කරන්න. සාමාන්‍යයෙන් උදෑසන දිනකට එක්වරක් (උදේ 8ට) ගනු ලැබේ. (රාත්‍රියේ මුත්‍රා කිරීම සඳහා අවදි වීම වළක්වා ගැනීම සඳහා) දිනකට දෙවරක් නියම කළහොත්, දෙවැනි මාත්‍රාව දහවල් කාලයේදී (සවස 2ට) ගන්න. ජලය සමඟ පෙති ගිල දමන්න. මෙය ආහාර සමඟ හෝ පසුව ගත හැකිය. වෛද්‍යවරයා නැවැත්වීමට නියම කරන තෙක් ගැනීම. සෘජු හිරු එළියෙන් ඈත්ව සිසිල් වියළි ස්ථානයක මේ ඖෂධ ගබඩා කරන්න. දරුවන්ට ළඟා විය නොහැකි ලෙස තබා ගන්න.
අතුරු ආබාධ
ලැසික්ස් ගන්නා විට පොදුවේ සාමාන්‍ය අතුරු ආබාධ කිහිපයක් ඇති විය හැකියි. ඒ අතර මුත්‍රා කිරීම වැඩි වීම, කරකැවිල්ල, සැහැල්ලු හිසරදය (විශේෂයෙන් සිටගෙන සිටින විට), පිපාසය සහ මුඛය වියළි ස්වභාවයක් ගැනීම ප්‍රධානයි. ඒ වගේම ඇතැමෙක්ට බරපතළ අතුරු ආබාධ ඇති විය හැකිය. මාංස පේශි කැක්කුම, දුර්වලතාව (අඩු පොටෑසියම්), දැඩි කරකැවිල්ල, ක්ලාන්තය, මුහුණේ/තොල්වල කැසීම, කැසීම හෝ ඉදිමීම (අසාත්මිකතා ප්‍රතික්‍රියාව) සහ අසාමාන්‍ය වෙහෙස හෝ ව්‍යාකූලත්වය ඇත්නම් ඔබගේ වෛද්‍යවරයා හමුවන්න. ඒ අතර දැඩි විජලනය වීමේ රෝග ලක්ෂණ (අධික පිපාසය, සුළු/මුත්‍රා නොමැති වීම, ව්‍යාකූලත්වය), මාංසපේශි කැක්කුම හෝ දුර්වලතාව, අක්‍රමවත් හෘද ස්පන්දනය සහ හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව හෝ ඉදිමීම යහපත් නොවීම වැනි ලක්ෂණ ඇත්නම් හදිසි ප්‍රතිකාර ලබා ගත යුතුයි.
ඖෂධ අන්තර්ක්‍රියා
ලැසික්ස් ගන්නා විට ඔබ වෙනත් රෝගයන්ටත් ඖෂධ ලබා ගන්නේ නම් ඒ බව වෛද්‍යවරයාට දැන්වීම වැදගත්. වෙනත් රුධිර පීඩන ඖෂධ, ලිතියම් (විස වීමේ අවදානම වැඩි වේ), ඇමයිනොග්ලිකොසයිඩ් ප්‍රතිජීවක (ශ්‍රවණ හානි අවදානම වැඩි කරයි), ඩිජොක්සින් (අඩු පොටෑසියම් විස වීමේ අවදානම වැඩි කරයි), NSAIDs (උදා: ඉබුප්‍රොෆෙන් – බලපෑම අඩු කළ හැකිය) ඒ අතර ප්‍රධානයි.
ලැසික්ස් සහ වකුගඩු රෝගය
ලැසික්ස් ගන්නා විට ඔබ වකුගඩු රෝගයෙන් පෙළෙන්නේ නම් ඒ සඳහා හොඳින් ක්‍රියාකරයි. එහිදී වකුගඩු ඉදිමීම අඩු කිරීමත්, ශරීරයෙන් අතිරික්ත ලුණු සහ ජලය ඉවත් කිරීමත් රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීමටත් උපකාරී වේ. ඒ හරහා වකුගඩුවලින් වැඩිපුර මුත්‍රා නිපදවීමට සලස්වයි. අතිරික්ත තරලය ඉවත් කරයි. වකුගඩු ඉදිමීම අඩු කරන අතර පෙණහලුවල තරල ගොඩනැඟීම වැළැක්වීමට උපකාරී වේ. නමුත් ලැසික්ස් ඖෂධය වකුගඩු ක්‍රියාකාරිත්වය අනුව වෙනස් ලෙස ක්‍රියා කරයි. උග්‍ර වකුගඩු රෝගයකදී බලපෑම සඳහා ඉහළ මාත්‍රා අවශ්‍ය විය හැකිය. නැතහොත් එය වෙනත් ඖෂධ සමඟ ඒකාබද්ධ කළ හැකිය. නමුත් වකුගඩු රෝගීන් ලැසික්ස් ගැනීම ආරම්භ කරන විට වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වී හෝ ඩයලිසිස් කරන්නේ නම්, අඩු රුධිර පීඩනයක් තිබේ නම් හෝ වෙනත් ඩයුරටික් හෝ රුධිර පීඩන ඖෂධ ලබා ගන්නේ නම් ඒ බව වෛද්‍යවරයාට දැන්විය යුතුයි. වකුගඩු රෝගය සමඟ ලැසික්ස් ගන්නා විට දිනපතා බර නිරීක්ෂණය කරන්න. හදිසි අඩුවීම (දින 2කින් කිලෝග්‍රෑම් 2ක්) අධික තරල නැතිවීමක් විය හැකිය. රුධිර පීඩනය නිතිපතා පරීක්ෂා කරන්න. තරල සීමා කිරීමේ උපදෙස් අනුගමනය කරන්න.
ලැසික්ස් සහ අධි රුධිර පීඩනය
ලැසික්ස් ගන්නා විට ඔබ රුධිර පීඩනයෙන් පෙළෙන්නේ නම් ඒ සඳහා ද ලැසික්ස් ක්‍රියා කරයි. එහිදී වකුගඩුවලට අමතර ලුණු සහ ජලය ඉවත් කිරීමට උපකාර කරයි. හදවත පොම්ප කරන රුධිර පරිමාව අඩු කරයි. රුධිර නාළවල තරල අඩු කරන නිසා ධමනි බිත්ති මත පීඩනය අඩු වේ. ඒ හරහා ආඝාතය, හෘදයාබාධ සහ වකුගඩු හානි වැනි සංකූලතා වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ. නමුත් රුධිර පීඩනය ඇති අය ලැසික්ස් ගැනීමෙන් පොටෑසියම් අඩු විය හැකියි. අඩු පොටෑසියම් මාංසපේශි දුර්වලතාවට හෝ අක්‍රමවත් හෘද ස්පන්දනයට හේතු විය හැකිය. ඒ වගේම අධික තරල නැතිවීම නිසා කරකැවිල්ල, ක්ලාන්තය හෝ ඉතා අඩු රුධිර පීඩනයට හේතු විය හැකිය. රුධිර පීඩනය ඉතා ඉක්මනින් පහත වැටිය හැකිය. එබැවින් අධි රුධිර පීඩනය සමඟ වකුගඩු රෝගය, අක්මා රෝගය, අක්‍රමවත් හෘද ස්පන්දනය සහ රක්තවාතය ඇත්නම් ලැසික්ස් ආරම්භ කිරීමට පෙර එය වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න.
ලැසික්ස් සමඟ දියවැඩියාව
දියවැඩියාව තියෙන අවස්ථාවක ලැසික්ස් ගැනීම ඇතැමෙක්ට අහිතකර විය හැකියි. එහිදී රුධිරයේ සීනි වැඩි විය හැකියි. පොටෑසියම් මට්ටමට ද බලපෑ හැකියි. අඩු පොටෑසියම් (හයිපොකැල්මියාව) ඉන්සියුලින් මුදා හැරීමට බලපාන අතර ග්ලූකෝස් පාලනය නරක අතට හැරිය හැකියි. විජලනය මෙන්ම අධික තරල නැතිවීම රුධිර සීනි සහ දියවැඩියා සංකූලතා ඇති කළ හැකියි. ඔබට ලැසික්ස් නිර්දේශ කරන විට දියවැඩියාව ඇත්නම් ඒ බව වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න. ලැසික්ස් සමහර දියවැඩියා ඖෂධ සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කළ හැකි නිසා ඔබ ගන්නා ඖෂධ ලැයිස්තුවත් වෛද්‍යවරයාට ලබාදෙන්න. ලැසික්ස් ගන්නා අතර නිතිපතා රුධිරයේ සීනි නිරීක්ෂණය කරන්න. පොටෑසියම් අඩු වීමේ සලකුණු පරීක්ෂා කරන්න. මාංසපේශි කැක්කුම, දුර්වලතාව සහ අක්‍රමවත් හෘද ස්පන්දනය ඇත්නම් වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න.
උපදෙස් –
වෛද්‍ය හිරාන් ජයතුංග
MBBS
( Colombo) , DLM
( Colombo)
වෛද්‍ය නිලධාරි
දිසා රෝහල
ඉංගිරිය
ඔබටත් ඖෂධ පිළිබඳ ගැටලු ඇත්නම් තරුණීට යොමු කරන්න
විදුමිණි දිසාකරණා
