අපේ ගෙල අභ්‍යන්තරයේ පිහිටා ඇති සමනලයකුගේ හැඩයෙන් යුත් ග්‍රන්ථියකි. එය තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථියයි. මේ කියන තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය මඟින් ශරීරයේ ක්‍රියාකාරීත්වයට ඉතා වැදගත් තයිරොක්සින් හෝමෝනය ශ්‍රාවය කරයි. තයිරොක්සින් අපගේ මොළයේ සිට අත් පා දක්‌වා වූ ශරීරයේ සියලුම ඉන්ද්‍රියන්ගේ නිසි ක්‍රියාකාරීත්වයට බලපායි. ශරීරයේ සෑම ඉන්ද්‍රියකම ක්‍රියාකාරීත්වයේ වේගය පාලනය කිරීමට මෙම හෝමෝනය අත්‍යවශ්‍යය. එමෙන්ම මෙය ශරීරයේ උෂ්ණත්වය නිසි ලෙස පාලනය කරයි. මොළයේ වර්ධනයට අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ නිසි ක්‍රියාකාරීත්වයට සහයෝගය දක්‌වයි.
තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය මඟින් ශ්‍රාවය වන ප්‍රධාන හෝමෝන වර්ග දෙකක්‌ ඇත. ඒවා T4 (Tetraa Iodo Thyroxine) සහ T3 (Tri Iodo Thyoxine) නමැති හෝමෝනයන්ය. තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය මඟින් නිපදවන තයිරොක්සින් හෝමෝනය අඩු වූ විට හයිපොතයිරොඩයිඩ් නමැති රෝගය මතු වේ. තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය තුළින් අධික ලෙස තයිරොක්සින් ශ්‍රාවය වීම නිසා හයිපර්තයිරොයිඩසම් රෝගය හට ගනියි. එබැවින් අපි අද කතා කරන්නේ තයිරොක්සින් අඩු වූ විට ලබා ගන්නා තයිරොක්සින් ටැබ්ලටය ගැනයි.
තයිරොක්සින් නිපදවීම අඩුවීමේ රෝගයට ගොදුරු වූ අය නිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු වී තයිරොක්සින් හෝමෝන පරීක්‌ෂාවකට ලක්‌ වී වෛද්‍ය උපදෙස් මත තයිරොක්සින් බාහිරින් ගැනීම මඟින් මතුවට ඇති රෝගය පාලනය කළ හැකිය. එහිදී රෝගියාගේ තත්ත්වය අනුව තයිරොක්සින් ටැබ්ලටය ගැනීමට නියම කරයි. තයිරොක්සින් මයික්‍රොග්‍රෑම් 25 (mcg) සහ මයික්‍රොග්‍රෑම් 50 (mcg) යනුවෙන් වෙනස් මාත්‍රා දෙකකට තයිරොක්සින් ලබා ගත හැකිය. නමුත් රෝගියාට අවශ්‍ය තයිරොක්සින් ප්‍රමාණය රුධිර පරීක්ෂණක් මඟින් වෛද්‍යවරයා විසින් නියම කරනු ඇත. මාත්‍රාව ආරම්භ කිරීමෙන් හෝ වෙනස් කිරීමෙන් සති 6-8 කට පසුව නැවත පරීක්ෂණ සිදු කරනු ලැබේ. වෛද්‍ය උපදෙස් නොමැතිව ඔබම මාත්‍රාව කිසි විටෙකත් වෙනස් නොකරන්න.
රෝග ලක්ෂණ
බොහෝ රෝගීන් තයිරොක්සින් රෝග ලක්ෂණ ඉවසා සිටියත් මාත්‍රාව ඉතා ඉහළ හෝ අඩු නම් ගැටලු ඇති වේ. තයිරොක්සින් මාත්‍රාව අධික වූ විට වේගවත් හෝ අක්‍රමවත් හෘද ස්පන්දනය, කාංසාව, දහඩිය දැමීම, තාපය නොඉවසීම, හොඳ ආහාර රුචියක් තිබියදීත් බර අඩු වීම, වෙව්ලීම සහ නිදා ගැනීමට අපහසු වීම තත්ත්වයන් ඇති වේ. තයිරොක්සින් මාත්‍රාව අඩු වූ විට තෙහෙට්ටුව, දුර්වලතාව, බර වැඩිවීම, සීතල නොඉවසීම, මලබද්ධය, වියළි සම, හිසකෙස් හැළීම සහ ඇස් වටා ඉදිමීම වැනි තත්ත්වයන් ඇති වේ. නිවැරදි මාත්‍රාව ගැළපීම සඳහා මෙම රෝග ලක්ෂණ ඔබේ වෛද්‍යවරයාට වාර්තා කරන්න.
තයිරොක්සින් ගැනීමට හේතු
එයට ප්‍රධාන හේතුව තයිරොයිඩ් හෝමෝනය අඩුවීමයි.
ඔබේ තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය ක්‍රියා විරහිත වූ විට, ඔබට වෙහෙස, බර වැඩිවීම, වියළි සම, හිසකෙස් නැතිවීම හෝ සීතල දැනිය හැකිය. තයිරොක්සින් ප්‍රතිස්ථාපනය කර මෙම රෝග ලක්ෂණ සමනය කරයි. සමහර ළදරුවන් දුර්වල හෝ නොමැති තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථියකින් උපත ලබයි. එවැනි සාමාන්‍ය වර්ධනය සහ මොළයේ වර්ධනය සහතික කිරීම සඳහා තයිරොක්සින් ඉක්මනින් ආරම්භ කරනු ලැබේ. එමෙන්ම තයිරොයිඩ් සැත්කමෙන් තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය ඉවත් කළහොත් හෝ හානි වුවහොත්, ශරීරයට ප්‍රමාණවත් හෝමෝනයක් නිපදවිය නොහැකිය. එවැනි අයට ජීවිත කාලය පුරාම තයිරොක්සින් අවශ්‍ය වේ. තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය හැකිළීමට හෝ තවදුරටත් ඉදිමීම වැළැක්වීමට ද තයිරොක්සින් ලබා දෙනු ලැබේ. තයිරොයිඩ් පිළිකා ශල්‍යකර්මයෙන් පසු තයිරොක්සින් හෝමෝන ප්‍රතිස්ථාපනයක් ලෙස පමණක් ලෙසත් තයිරොයිඩ්-උත්තේජක හෝමෝනය (TSH) අඩු මට්ටමක තබා ගැනීමෙන් පිළිකාව නැවත පැමිණීම වැළැක්වීමට ද භාවිත කරයි. තයිරොයිඩ් ක්‍රියාකාරිත්වය අඩු ගර්භණී කාන්තාවන් සඳහා තයිරොක්සින් ඉතා වැදගත් වේ. එවන් අයට ද මෙය ලබා දෙයි. මන්ද එය දරුවාගේ වර්ධනය හා මොළයේ වර්ධනය ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී වේ.
තයිරොක්සින් පෙත්ත ලබාගන්නා අකාරය
තයිරොක්සින් පෙත්ත දිනෙකට එක් වරක්, සෑම දිනෙකම එකම වේලාවක දී ගැනීම සුදුසුය. එහිදී උදෑසන හිස්බඩ, ඇල් ජලය වීදුරුවක් සමඟ ගැනීම වඩා ප්‍රතිඵලදායකය. ආහාර ගැනීමට හෝ තේ, කෝපි සහ කිරි පානය කිරීමට පෙර අවම වශයෙන් විනාඩි 60ක් රැඳී සිටින්න. ඔබට මාත්‍රාවක් මඟහැරුණහොත් හැකි ඉක්මනින් ඒ මොහොතේම එය ගන්න. නමුත් එකම දිනෙක මාත්‍රාව දෙගුණ නොකරන්න. මෙම ඖෂධය වැරදි ලෙස ගබඩා නොකරන්න. පෙති තාපය, හිරුඑළිය හෝ තෙතමනය සහිත ස්ථානවල තබා නොගන්න. සිසිල්, වියළි ස්ථානයක, ළමයින්ගෙන් ඈත්ව ගබඩා කරන්න.
ක්‍රියාකරන ආකාරය
ගිලීමෙන් පසු තයිරොක්සින් ඔබේ රුධිරයට අවශෝෂණය වේ. රුධිරයේ, තයිරොක්සින් (T4) ශරීරයේ සියලුම කොටස්වලට ගෙනයනු ලැබේ. පටකවල (අක්මාව, වකුගඩු, මොළය සහ මාංසපේශි වැනි) T4 තයිරොයිඩ් හෝමෝනයේ ක්‍රියාකාරී ආකාරය වන T3 බවට පරිවර්තනය වේ. T3 සෛලවලට ඇතුළු වී ඔබේ ශරීරය ශක්තිය භාවිත කරන වේගය (පරිවෘත්තීය) පාලනය කරයි.
ඖෂධ අන්තර්ක්‍රියා
සමහර ඖෂධ තයිරොක්සින් අවශෝෂණයට බාධා කළ හැකිය. යකඩ පෙති, කැල්සියම් අතිරේක, ඇන්ටැසිඩ්, මල්ටි විටමින් වැනි ඖෂධ දැනටමත් ඔබ ලබා ගන්නවානම් තයිරොක්සින් ගන්නා විට පැය 4ක වත් පරතරයක් තබා ගන්න. එමෙන්ම කොලෙස්ටරෝල් ඖෂධ, ඇතැම් ප්‍රති-ආසාදන සහ ක්ෂය රෝග ඖෂධ තයිරොයිඩ් මට්ටමට බලපෑ හැකිය. ඔබ ගන්නා එවැනි අතිරේක ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයාට සැමවිටම කියන්න.
නිර්දේශ නොකරන රෝගීන්
තයිරොක්සින් හෝ ටැබ්ලට් අමුද්‍රව්‍යවලට අසාත්මිකතා ඇති අය, ප්‍රතිකාර නොකළ අධි ක්‍රියාකාරි තයිරොයිඩ් (තයිරොටොක්සිසෝසිස්/හයිපර්තයිරොයිඩිසම්) ඇති අය, මෑතකාලීනව හෘදයාබාධ ඇති වූ අය සහ උග්‍ර හෘදයාබාධ ඇති අය.
කළ යුතු දේ
නිතිපතා රුධිර පරීක්ෂණ (TSH, T4) කිරීමෙන් ඔබේ මාත්‍රාව නිවැරදි දැයි පරීක්ෂා කරන්න. වෛද්‍යවරයා පවසන තෙක් ජීවිත කාලය පුරාම මෙම ඖෂධය ලබා ගන්න. නිතිපතා ව්‍යායාම සමඟ සෞඛ්‍ය සම්පන්න බරක් පවත්වා ගන්න. ප්‍රමාණවත් නින්දක් ලබා ගන්න සහ ආතතිය කළමනාකරණය කරන්න. මෙම ඖෂධ ලබා ගන්නා විට ඔබ ගැබ්ගෙන ඇත්නම් එය ඔබේ වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න. ඔබ තයිරොක්සින් ලබා ගන්නා බව අනෙකුත් වෛද්‍යවරුන්ට ද පවසන්න.
නොකළ යුතු දේ
ආහාර හෝ පාන වර්ග සමඟ තයිරොක්සින් නොගන්න. ආහාර, තේ, කෝපි හෝ කිරි අවශෝෂණය අවහිර කරයි. සෑම විටම හිස් බඩ සම්පූර්ණ ඇල් වතුර වීදුරුවක් සමඟ තයිරොක්සින් ගන්න. තයිරොක්සින් අවශෝෂණය අවහිර කරන බැවින් ඇතැම් ආහාර හෝ අතිරේක සමඟ ගැනීමෙන් වළකින්න. සෝයා නිෂ්පාදන, ඉහළ තන්තු සහිත ආහාර (නිවුඩ්ඩ, සම්පූර්ණ ධාන්‍ය වර්ග), කැල්සියම් පෙති හෝ කිරි, ගෝවා, මල්ගෝවා, බ්‍රොකොලි සීමා කරන්න. මන්ද ඒවා ඉතා විශාල ප්‍රමාණවලින් ආහාරයට ගැනීමෙන් තයිරොයිඩ් හෝමෝනයට බලපෑම් කළ හැකිය. සීනි සහිත රසකැවිලි, පීකුදු, ක්ෂණික ආහාර, තිරිඟු, බාර්ලි වැනි ආහාර ද සීමා කරන්න.
