අද වෙද්දි ඖෂධ ලබා ගන්නේ නැති කෙනෙක් නැහැ. ඒ තරමට හැමෝම වගේ පුංචිම හරි රෝගයකින් පෙළෙනවා. ඉතින් රෝග ගැන කතා කරද්දි ඖෂධ ගැනත් කතා නොකරම බැහැ. හැබැයි වැඩි දෙනෙක්ට තමන් ගන්න බෙහෙත් පෙත්ත ගැන හරි දැනුමක් නැහැ. ඒ නිසා තමන් ගන්න බෙහෙත් ගැන හරි දැනුම්වත්භාවයක් තිබීම වැදගත්. අද කතා කරන්නේ ටැම්සුලෝසින් (Tamsulosin) ටැබ්ලටය ගැන.
ටැම්සුලෝසින් සහ වෙළෙඳ නාම සහිත ඒවා (යුරිමැක්ස් – urimax වැනි) ටැබ්ලට් අතර වෙනසක් නැත. සියල්ලෙහිම එකම ක්‍රියාකාරී ඖෂධ අඩංගු වේ. කැප්සියුල මුදා හැරීමේ යන්ත්‍රණය හේතුවෙන් සමහර රෝගීන්ට අතුරු ආබාධවල වෙනස්කම් දැකිය හැකි නමුත්, වෛද්‍යමය වශයෙන් ඒවා එලෙසම ක්‍රියා කරයි.
ටැම්සුලෝසින් යනු කුමක්ද?
ටැම්සුලෝසින් යනු ප්‍රධාන වශයෙන් පුරස්ථි ග්‍රන්ථිය විශාල වීම (නිරපේක්ෂ පුරස්ථිතික හයිපර්ප්ලේසියාව – Benign Prostatic Hyperplasia) නිසා ඇතිවන මූත්‍ර ගැටලුවලට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා භාවිත කරන ඖෂධයකි. එය පුරස්ථි ග්‍රන්ථියේ සහ මූත්‍රාශ ගෙලේ මාංස පේශි ලිහිල් කරයි, මූත්‍ර පිටවීම පහසු කරයි. එහිදී පුරස්ථි ග්‍රන්ථිය හැකිළෙන්නේ නැත. එමෙන්ම ඇතැම් රෝග ලක්ෂණ සමනය කිරීමට උපකාරී වේ. මූත්‍ර කිරීම ආරම්භ කිරීමේ අපහසුතාව, දුර්වල මූත්‍රා ප්‍රවාහය, නිතර මූත්‍රා කිරීම, විශේෂයෙන් රාත්‍රියේදී මූත්‍රාශය සම්පූර්ණයෙන්ම හිස් නොවන බව දැනීම වැනි රෝග ලක්ෂණ එහිදී ප්‍රධානයි.
ටැම්සුලෝසින් කැප්සියුලය ලබාගන්නා ආකාරය
සාමාන්‍යයෙන් දිනකට වරක් ටැම්සුලෝසින් කැප්සියුලයක් ගන්න. සෑම දි‍නකම ආහාර වේලෙන් මිනිත්තු 30කට පමණ පසු (උදෑසන හෝ රාත්‍රි ආහාරයෙන් පසු) එය ගන්න. මෙය ඔබේ ශරීරයට ඖෂධය අඛණ්ඩව අවශෝෂණය කර ගැනීමට උපකාරී වන අතර අතුරු ආබාධ අඩු කරයි. කැප්සියුලය ලබා ගන්නා විට පොඩි නොකරන්න. හපන්න හෝ විවෘත නොකරන්න. වතුර වීදුරුවක් සමඟ සම්පූර්ණයෙන්ම ගිල දමන්න. ඔබට සුවයක් දැනුණත් නිතිපතා ගැනීම දිගටම කරගෙන යන්න. එය පුරස්ථි ග්‍රන්ථියේ විශාල වීම සුව නොකරන නමුත් රෝග ලක්ෂණ පාලනය කරයි. හදිසියේ නැවැත්වීමෙන් රෝග ලක්ෂණ නැවත ඇති විය හැකිය. මාත්‍රාවක් මඟ හැරුණොත් ඔබට මතක ඇති වහාම එය ගන්න. ඊළඟ මාත්‍රාවට කාලය ආසන්න නම්, මඟ හැරුණු එක මඟ හරින්න. මාත්‍රාව දෙගුණ නොකරන්න. ඔබ නතර කළහොත් රෝග ලක්ෂණ නැවත පැමිණේ.
වළක්වා ගත යුතු දේවල්
ටැම්සුලෝසින් ගන්නාවිට වාඩි වී හෝ වැතිරීමෙන් පසු හදිසියේ නැඟිටින්න එපා. ටැම්සුලෝසින් කරකැවිල්ල, ක්ලාන්තය හෝ අඩු රුධිර පීඩනය ඇති කළ හැකිය. සෙමින් ගමන් කරන්න. ඖෂධය ඔබට බලපාන ආකාරය ඔබ දැන ගන්නා තෙක් රිය පැදවීමෙන් හෝ යන්ත්‍රෝපකරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් වළකින්න. මත්පැන් පානය නවත්වන්න. මන්ද එය කරකැවිල්ල තවත් උග්‍ර කළ හැකිය.
විය හැකි අතුරු ආබාධ
මෙය ගන්නා විට කරකැවිල්ල හෝ සැහැල්ලු හිසරදය (විශේෂයෙන් සිටගෙන සිටිනවිට), ශුක්‍රාණු පිටවීමේ ගැටලු (ශුක්‍ර තරලය අඩු වීම) සහ නාසයෙන් දියර ගැලීම හෝ හිරවීම වැනි ලක්ෂණ පොදුවේ දැකිය හැකියි.
කලාතුරකින් ක්ලාන්තය, දරුණු අසාත්මිකතා ප්‍රතික්‍රියාව (කැසීම, ඉදිමීම, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව) සහ දිගු හෝ වේදනාකාරී ශිශ්නය ඍජු වීම (ඉතා දුර්ලභ) වැනි ලක්ෂණ දැකිය හැකියි.
ඔබ ගන්නා අනෙකුත් සියලුම ඖෂධ ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න. විශේෂයෙන් අනෙකුත් රුධිර පීඩන ඖෂධ, ශිශ්නය අක්‍රිය ඍජු බවට දෙන ඖෂධ (සිල්ඩෙනාෆිල්, ටැඩලාෆිල් ආදිය) ගන්නේ නම් එයින් බලපෑමක් විය හැකියි. ඔබට වකුගඩු හෝ අක්මා රෝග තිබේ නම් වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න.
ටැම්සුලෝසින් සමඟ ජීවන රටා උපදෙස්
කැෆේන් සහ මධ්‍යසාර අඩු කරන්න. මන්ද ඒවා මූත්‍ර රෝග ලක්ෂණ තවත් උග්‍ර කළ හැකිය. රාත්‍රී කාලයේ මූත්‍ර කිරීම අඩු කිරීම සඳහා ප්‍රමාද වී දියර වර්ග පානය කිරීමෙන් වළකින්න. සෞඛ්‍යසම්පන්න බරක් පවත්වාගෙන ක්‍රියාශීලීව සිටින්න. ලුණු අඩු, සීනි අඩු, එළවළු සහ කෙඳි සහිත සමබල ආහාර වේලක් පවත්වා ගන්න. නිතිපතා ව්‍යායාමයේ යෙදෙන්න. රුධිර පීඩනය, රුධිර සීනි සහ මූත්‍ර ක්‍රියාකාරීත්වය වැඩි දියුණු කරයි. ප්‍රමාණවත් තරම් ජලය පානය කරන්න, නමුත් නින්දට යාමට පෙර අතිරික්ත තරලවලින් වළකින්න.
බෝ නොවන රෝග ඇති රෝගීන් සඳහා වැදගත්කම
බෝ නොවන රෝග ඇති බොහෝ රෝගීන්ට (දියවැඩියාව, අධි රුධිර පීඩනය, හෘද රෝග, නිදන්ගත වකුගඩු රෝග වැනි) ටැම්සුලෝසින් අවශ්‍ය විය හැකිය. මෙම රෝග බොහෝ විට වැඩිහිටි වියේදී ඇති වන අතර, පුරස්ථි ග්‍රන්ථිය විශාල වීමට වැඩි ඉඩක් ඇති එකම කණ්ඩායමයි. බෝ නොවන රෝග සඳහා වන අනෙකුත් ඖෂධ ටැම්සුලෝසින් සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කළ හැකි බැවින් ප්‍රවේශමෙන් භාවිත කිරීම වැදගත් වේ.
දියවැඩියාව- දියවැඩියාව මූත්‍රාශයේ ගැටලු ඇති කළ හැකිය (දියවැඩියා සිස්ටෝපති). ටැම්සුලෝසින් මුත්‍ර කිරීමට උපකාරී වන නමුත් දියවැඩියාව ආශ්‍රිත ස්නායු ගැටලුවලට ප්‍රතිකාර නොකරයි. රුධිරයේ සීනි නිතිපතා නිරීක්ෂණය කරන්න. නරක අතට හැරෙන මූත්‍ර රෝග ලක්ෂණ ගැන සැලකිලිමත් වන්න (ආසාදන).
අධි රුධිර පීඩනය – ටැම්සුලෝසින් රුධිර පීඩනය අඩු කළ හැකිය. විශේෂයෙන් නැඟිට සිටිනවිට කරකැවිල්ල හෝ ක්ලාන්ත වීමට හේතු විය හැකිය. අධි රුධිර පීඩනය අඩු කිරීමේ අවදානම වැඩි වේ. සෑමවිටම වාඩි වී සිටීමෙන් හෝ වැතිරීමෙන් පසු සෙමින් නැඟිටින්න. හෘද රෝග – සමහර රෝගීන් තුළ සැහැල්ලු බවක් සහ වේගවත් හෘද ස්පන්දනයක් ඇති විය හැකිය. ඔබට පපුවේ වේදනාව, ස්පන්දනය හෝ දරුණු කරකැවිල්ල ඇති වුවහොත් ඔබේ වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න. වෛද්‍යවරයාගේ උපදෙස් නොමැතිව හෘද ඖෂධ නතර නොකරන්න.
නිදන්ගත වකුගඩු රෝගය – සාමාන්‍යයෙන් සරල සිට මධ්‍යස්ථ වකුගඩු රෝගයේදී ආරක්ෂිතයි. දරුණු වකුගඩු රෝගයේදී, මාත්‍රාව ගැළපීම අවශ්‍ය විය හැකිය. ඉදිමීම, මූත්‍ර පිටවීම අඩුවීම හෝ මූත්‍ර කිරීමේ හදිසි වෙනස්කම් වෛද්‍යවරයාට වාර්තා කරන්න.
ටැම්සුලෝසින් සහ සැත්කම්
ශල්‍යකර්මයට පෙර මූත්‍රාශයේ සහ පුරස්ථි ග්‍රන්ථි මාංසපේශි ලිහිල් කිරීම සඳහා ද ටැම්සුලෝසින් භාවිත කරයි. රෝගියා ශල්‍යකර්මයක් සඳහා බලා සිටින අතරතුර එය තාවකාලිකව මූත්‍ර ප්‍රවාහය වැඩි දියුණු කළ හැකිය. උග්‍ර මූත්‍ර රඳවා තබා ගැනීමේ අවදානම (මූත්‍ර පිට කිරීමට හදිසි නොහැකියාව) ද අඩු කළ හැකිය. පුරස්ථි ග්‍රන්ථි සැත්කම් (TURP, HOLEP, ලේසර් ක්‍රියා පටිපාටි)වලට පෙර ටැම්සුලෝසින් නතර කිරීමට අවශ්‍ය නොවේ.
ශල්‍යකර්මයෙන් පසු, බොහෝ රෝගීන්ට තවදුරටත් එය අවශ්‍ය නොවේ. මන්ද බාධාව ඉවත් කර ඇති බැවිනි.
ඔබ ඇසේ සුද හෝ ග්ලුකෝමා සැත්කමක් සඳහා යන්නේ නම් ඔබේ වෛද්‍යවරයාට කියන්න. ටැම්සුලෝසින් ෆ්ලොපි අයිරිස් සින්ඩ්‍රෝමය ඇති කළ හැකි අතර එය ඔබේ සැත්කම සංකීර්ණ කළ හැකිය. එබැවින් සැත්කමට පෙර එය නතර කළ යුතුදැයි ඔබේ වෛද්‍යවරයා උපදෙස් දෙනු ඇත.
