සිරිපා කරුණාව උඳුවප් පොහොයෙන් ඇරඹෙන අසිරිමත් වන්දනා සමයකි.
ශ්රී ලංකාවේ හදවත බඳු මධ්යම කඳුකරයේ පිහිටි අති පූජනීය සමනල ගිර (ශ්රී පාදස්ථානය), දෙසැම්බර් මස උඳුවප් පුර පසළොස්වක පොහෝ දිනයත් සමඟින් තවත් වසරක අසිරිමත් වන්දනා සමය සඳහා දොරටු විවර කරයි. මාස හයක් පුරා, වෙසක් පොහොය තෙක් පවතින මෙම වන්දනා සමය, ආගමික භක්තියේත්, ජන සම්ප්රදායේත්, සොබා සෞන්දර්යයේත් අද්විතීය සංකලනයකි.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්රී පාද ලාංඡනය සමනළ කන්ද ලෝක ව්යාප්ත ගෞරවයට පාත්ර වන්නේ එහි මුදුනේ පිහිටා ඇතැයි බෞද්ධයන් විශ්වාස කරන ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ වාම ශ්රී පාද ලාංඡනය නිසාවෙනි. ඓතිහාසික තොරතුරු අනුව, බුද්ධත්වයෙන් අටවැනි වසරේදී බුදුරජාණන් වහන්සේ කැලණියේ නා රජුන්ගේ ආරාධනයෙන් ලංකාවට වැඩි අවස්ථාවේ, සුමන සමන් දෙවියන්ගේ ඇරයුම පිළිගෙන මෙම කඳු මුදුනේ සිරිපතුල සලකුණු කළ බව සඳහන් වේ.
අනෙකුත් ආගමිකයන් ද මෙම උත්තුංග ස්ථානයට ගරු කරති:
හින්දු භක්තිකයන්: ශිව දෙවියන්ගේ පා සටහන ලෙස සලකයි.
ක්රිස්තියානි සහ ඉස්ලාම් භක්තිකයන්: ආදම්ගේ පා සටහන ලෙස සලකයි. (Adam’s Peak)
වන්දනා සමයේ ආගමික චාරිත්ර
සිරිපා වන්දනා සමය ආරම්භ වන්නේ ඉතාමත් සුවිශේෂී ආගමික චාරිත්ර සමූහයක් සමඟිනි.
සධාතුක කරඬුව වැඩම කරවීම:
සිරිපා වාරය ආරම්භ කිරීමේ මූලික ආගමික චාරිත්රය වන්නේ, අවාර සමයේ තැන්පත් කර තිබූ සධාතුක කරඬුව, ශ්රී සුමන සමන් දෙවියන්ගේ පිළිමය සහ දේවාභරණ පැල්මඬුල්ලේ ගල්පොත්තාවෙල ශ්රී පාද රජමහා විහාරයේ සිට, රත්නපුර -පලාබද්දල මාර්ගය සහ හැටන්-නල්ලතන්නිය මාර්ගය ඔස්සේ ශ්රී පාද මළුව වෙත පෙරහරකින් වැඩම කරවීමයි.
පහන් ආලෝකය:
දෙසැම්බර් පෝය දින සිට වෙසක් පෝය දක්වා මෙම දුෂ්කර මාර්ගය රාත්රී කාලයේදී විදුලි ආලෝකයෙන් ආලෝකවත් කෙරෙන අතර, බැතිමතුන්ට තම වන්දනාව පහසුවෙන් සිදු කිරීමට අවස්ථාව ලැබේ. කෝඩුකාර චාරිත්ර හා වත් පිළිවෙත් ශ්රී පාද වන්දනාව යනු හුදෙක් ගමනක් නොව, සාම්ප්රදායික වත් පිළිවෙත් සමූහයක් අනුගමනය කරන ශ්රද්ධාවන්ත ගමනකි.
කෝඩුකාරයා
පළමු වරට සිරිපා කරුණා කරන ඕනෑම අයෙක් ‘කෝඩුකාරයා’ ලෙස හැඳින්වේ.
වන්දනා නඩය
බැතිමත්හු සාම්ප්රදායිකව ‘වන්දනා නඩ’ ලෙස සංවිධානය වී, පිරිවර සමඟ ‘තුන් සරණේ’ කවි ගායනා කරමින් ගමන් විඩාව නිවා ගනිති.
සීත ගඟුල
ගමනේ අතරමගදී හමුවන සීත ගඟුලෙන් නා පිරිසුදු වී, ශ්රී සුමන සමන් දෙවියන්ට බාර හාර වී ගමන යාම සිරිතකි.
ඉඳිකටුපාන සහ හැරමිටිපාන
‘ඉඳිකටුපාන’ අසලදී ඉඳිකටු හා නූල් දවටා යාම සහ ‘හැරමිටිපාන’ අසලදී හැරමිටි එල්ලීම වැනි පැරණි සිරිත් අදටත් දැකගත හැකිය.
මළුවේ සීනුව්
ශ්රී පාද මළුවට පැමිණ, වතාවත් අවසන් කිරීමෙන් පසු, සෑම බැතිමතෙක්ම තමා කරුණා කළ වාර ගණන අනුව සීනුව නාද කිරීම ද සුවිශේෂී චාරිත්රයකි.
පරිසරයේ වටිනාකම
සමනළ අඩවිය යනු පරිසර විද්යාත්මක වශයෙන් අතිශය ඉහළ වටිනාකමක් ඇති සංවේදී පරිසර කලාපයකි. මෙය ශ්රී ලංකාවේ ප්රධාන ගංගා හතරක (මහවැලි, කැලණි, වලවේ, කළු) ජල පෝෂක ප්රදේශය වන අතර, යුනෙස්කෝව විසින් ලෝක උරුමයක් ලෙස ද නම් කර ඇත.
ආරම්භ වන්නේ වර්ෂා සමය අවසන් වී, පිරිසුදු කාලගුණයක් සහ සම ශීත දේශගුණයක් පවතින බැවින්, මෙම කාලය වන්දනාමාන සඳහා වඩාත් සුදුසුය. අවාර සමයේ දෙවිවරුන් පමණක් වැඩම කරනවා යැයි සැලකෙන මෙම අඩවියට, වාරයේදී පැමිණෙන ජනතාව පරිසර විනය ආරක්ෂා කර ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. පොලිතින් සහ නොදිරන අපද්රව්ය බැහැර කිරීමෙන් වැළකී, මෙම පූජනීය භූමියේ පාරිශුද්ධත්වය රැක ගැනීම අප සියලු දෙනාගේම යුතුකමයි.
ශ්රී පාද මාර්ග
ශ්රී පාදස්ථානයට පිවිසීම සඳහා ප්රධාන වශයෙන් මාර්ග තුනක් භාවිත කරන අතර, ඒ සෑම මාර්ගයක්ම තමන්ටම ආවේණික වූ අභියෝගයක් සහ සෞන්දර්යයක් ගෙන එයි. බැතිමතුන් තම ශාරීරික යෝග්යතාව, කාලය සහ කැමැත්ත අනුව මාර්ගය තෝරා ගනී.
මාර්ගය ආරම්භක ස්ථානය දුර (ආසන්න වශයෙන්) සුවිශේෂීතා
1.පලාබද්දල මාර්ගය
රත්නපුර, පලාබද්දල කි.මී. 14ක් පමණ වඩාත් පැරණි, අතීත රජවරුන් සහ රාජකීයයන් භාවිත කළ මාර්ගය. ස්වභාවිකත්වය වැඩිය.
2. හැටන් මාර්ගය හැටන්,
නල්ලතන්නිය කි.මී. 7ක් පමණ වඩාත් ජනප්රිය, කෙටිම සහ පහසුම මාර්ගය. වෙළෙඳසල් හා පහසුකම් බහුලයි.
3. කුරුවිට මාර්ගය රත්නපුර,
කුරුවිට කි.මී. 12ක් පමණ දුෂ්කර මාර්ගයක් ලෙස සැලකේ. සුන්දර වනාන්තර දර්ශන ඇත.
අභියෝගය
මාර්ගයේ ඇතැම් කොටස් ඉතාමත් පටු හා දුෂ්කර වන අතර, මෙය ගමනට හොඳ පුහුණුවක් ඇති අයට වඩාත් සුදුසුය.
අසිරිය
පිරිසුදු ස්වාභාවිකත්වයට සහ කලින් තැනූ වන්දනා මධ්යස්ථාන අතර ගමන් කිරීමට ප්රිය කරන අයට මෙම මාර්ගය අද්විතීය අත්දැකීමක් ලබා දෙයි.
ශ්රී පාද වන්දනාව යනු කුමන මාර්ගයෙන් ගියද, එය ශාරීරික විඩාව ජයගෙන ආධ්යාත්මික සුවය ලබන පුණ්ය කටයුත්තකි. උඳුවප් පොහොයෙන් ඇරඹෙන සිරිපා වන්දනා සමය, හුදෙක් ආගමික චාරිත්රයකට එහා ගිය, අපේ රටේ සංස්කෘතිය, ඉතිහාසය සහ සොබාදහම එකට බද්ධ වූ අති ශ්රේෂ්ඨ අත්දැකීමකි.
පසුගියදා රටම කම්පා කරමින් ඇතිවූ ගංවතුර තත්ත්වය හේතුවෙන් ජනතාව මානසිකව පීඩාවට පත්ව සිටින මේ අවස්ථාවේදී, ඔබ සිරිපා වන්දනාවට යාමට සූදානම් වන්නේ නම් ඒ අවට පරිසරය ආරක්ෂා කරගැනීම අපගේ පරම යුතුකමක් බව මතක තබාගත යුතුයි. ගංවතුර තත්ත්වයෙන් පරිසරය අධික ලෙස අපවිත්ර වූ අයුරු අප දුටුවෙමු. මේ නිසා, ඔබ රැගෙන යන ප්ලාස්ටික්, පොලිතින් සහ දිරා නොයන සියලුම අපද්රව්ය පහළට රැගෙන ඒම අනිවාර්යයෙන්ම කළ යුතුය. මේ උතුම් පුණ්ය භූමියට සහ අපේ රටට අහිමි කළ නොහැකි වටිනා පරිසරයට හානියක් නොවන ආකාරයට, පූර්ණ පරිසර හිතකාමී වගකීමෙන් යුතුව සිරිපා කරුණා කර, ආරක්ෂාකාරීව ආපසු පැමිණීමට ඔබ සැම වගබලා ගත යුතු බව කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමු.
TEXT – පූර්ණිමා ඉන්දීවරී
