දියවැඩියාව සියලුම අවයවවලට බලපාන පරිවෘත්තීය රෝග තත්ත්වයකි.

ලෝක ජනගහනයෙන් මිලියන 500 ක පමණ ප්‍රමාණයක් දියවැඩියාවෙන් පෙළේ. එනම් සෑම දහ දෙනෙකුගෙන් එක් අයකුම දියවැඩියා රෝගියෙකි. එහෙත් තමා දියවැඩියා රෝගයෙන් පෙළෙන බව දන්නේ සියයට පනහකටත් වඩා අඩු ප්‍රතිශතයකි.

සියයය 90ක පමණ පිරිස දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන අයයි.

දියවැඩියා රෝගීන් සියයට 75කටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ජීවත් වන්නේ අඩු ආදායම් රටවලයි.

 

දියවැඩියා රෝගය සෑම වයස් කාණ්ඩයකම පුද්ගලයන්ට බලපාන පොදු රෝගී තත්ත්වයකි. දියවැඩියාවේ ආකාර කිහිපයකි. මේ අතරින් 2 වර්ගය වඩාත් සුලබ වේ.

 

දියවැඩියාව යනු කුමක්ද?

 

රුධිරයේ සීනි (ග්ලූකෝස්) අධික වූ විට ඇතිවන තත්ත්වයකි. එය වර්ධනය වන්නේ ඔබේ අග්න්‍යාශය ප්‍රමාණවත් තරම් ඉන්සියුලින් නිපදවන්නේ නැති විට හෝ ඔබේ ශරීරය ඉන්සියුලින්වල බලපෑමට නිසි ලෙස ප්‍රතිචාර නොදක්වන විටය. දියවැඩියාව සෑම වයස් කාණ්ඩයකම මිනිසුන්ට බලපායි. දියවැඩියාවේ බොහෝ ආකාර නිදන්ගත වේ .(ජීවිත කාලය පුරා), සහ සියලුම ආකාර ඖෂධ සහ/හෝ ජීවන රටාව වෙනස් කිරීම සමඟ කළමනාකරණය කළ හැකියි.

 

ග්ලූකෝස් (සීනි) ප්‍රධාන වශයෙන් පැමිණෙන්නේ ඔබේ ආහාර සහ බීමවල ඇති කාබෝහයිඩ්‍රේට්වලිනි. එය ඔබේ සිරුරේ ශක්ති ප්‍රභවයයි. රුධිරය ශක්තිය සඳහා භාවිත කිරීම සඳහා ඔබේ ශරීරයේ සියලුම සෛල වෙත ග්ලූකෝස් රැගෙන යයි.

 

ග්ලූකෝස් ඔබේ රුධිර ප්‍රවාහයේ ඇති විට, එහි අවසාන ගමනාන්තය කරා ළඟා වීමට එයට උදව් - “යතුරක්” අවශ්‍ය වේ. මෙම යතුර ඉන්සියුලින් (හෝමෝනයක්) වේ. ඔබේ අග්න්‍යාශය ප්‍රමාණවත් තරම් ඉන්සියුලින් නිපදවන්නේ නැතිනම් හෝ ඔබේ ශරීරය එය නිසියාකාරව භාවිත නොකරන්නේ නම්, ඔබේ රුධිර ප්‍රවාහයේ ග්ලූකෝස් ගොඩනඟා, රුධිර සීනි මට්ටම (හයිපර්ග්ලයිසිමියාව) ඇති කරයි.

 

කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, අඛණ්ඩව ඉහළ රුධිර ග්ලූකෝස් තිබීම හෘද රෝග, ස්නායු ආබාධ සහ අක්ෂි ආබාධ වැනි සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති කළ හැකිය.

 

දියවැඩියාව වර්ග මොනවාද?

 

දියවැඩියාව වර්ග කිහිපයක් තිබේ.

 

දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව

මෙම වර්ගය සමඟ, ඔබේ ශරීරය ප්‍රමාණවත් තරම් ඉන්සියුලින් නිපදවන්නේ නැත. ඔබේ ශරීරයේ සෛල සාමාන්‍යයෙන් ඉන්සියුලින් (ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය) වෙත ප්‍රතිචාර නොදක්වයි. මෙය වඩාත් සුලභ දියවැඩියාවයි. එය ප්‍රධාන වශයෙන් වැඩිහිටියන්ට බලපාන නමුත් දරුවන්ටද එය ඇති විය හැකියි.

 

පූර්ව දියවැඩියාව

මෙම වර්ගය දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාවට පෙර අවධියයි. රුධිර ග්ලූකෝස් මට්ටම සාමාන්‍ය මට්ටමට වඩා වැඩි නමුත් දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව නිල වශයෙන් හඳුනා ගැනීමට ප්‍රමාණවත් නොවේ.

 

පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව

 

මෙම වර්ගය ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝගයක් වන අතර ඔබේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය නොදන්නා හේතූන් මත ඔබේ අග්න්‍යාශයේ ඉන්සියුලින් නිපදවන සෛලවලට පහර දී විනාශ කරයි. දියවැඩියාව ඇති පුද්ගලයින්ගෙන් 10% ක් දක්වා 1 වර්ගය ඇත. එය සාමාන්‍යයෙන් ළමුන් සහ තරුණ වැඩිහිටියන් තුළ හඳුනාගනු ලැබේ, නමුත් එය ඕනෑම වයසකදී වර්ධනය විය හැකිය.

 

ගර්භිණී දියවැඩියාව

 

මෙම වර්ගය ගර්භිණී සමයේදී ඇතැම් ගැබිනි මවුවරුන් තුළ වර්ධනය වේ. ගර්භිණී දියවැඩියාව සාමාන්‍යයෙන් ගැබ් ගැනීමෙන් පසු පහව යයි. කෙසේ වෙතත්, ඔබට ගර්භිණී දියවැඩියාව තිබේ නම්, ජීවිතයේ පසුකාලීනව දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව වැලඳීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත.

 

දියවැඩියාවේ රෝග ලක්ෂණ

 

* පිපාසය වැඩි වීම සහ නිතරම මුඛය වියළි ස්වභාවයෙන් පැවතීම

* නිතර නිතර මුත්‍රා කිරීම

*තෙහෙට්ටුව

* නොපැහැදිලි පෙනීම

* බලා සිටියදී බර අඩු වීම

* අත්වල හෝ පාදවල හිරිවැටීම

* සෙමින් සුව වන තුවාල හෝ කැපුම්

 

මෙම රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් වෛද්‍ය උපදෙස් පැතීම යෝග්‍ය වේ.

 

දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව සහ පූර්ව දියවැඩියාව

 

මෙහිදී ඔබට කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නොතිබිය හැකියි. නැතහොත් ⁣එහිදී ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ සෙමින් වර්ධනය වන බැවින් ඒ ගැන එතරම් නොතකයි.

පූර්ව දියවැඩියා රෝගයේ තවත් ලකුණක් වන්නේ ඔබේ ශරීරයේ ඇතැම් කොටස්වල සම අඳුරු වීමයි.

 

දියවැඩියාව ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද?

 

ඔබේ රුධිර ප්‍රවාහයේ වැඩිපුර ග්ලූකෝස් සංසරණය වීම දියවැඩියාව වර්ගය කුමක් වුවත් එය ඇති කරයි. කෙසේ වෙතත්, ඔබේ රුධිරයේ ග්ලූකෝස් මට්ටම ඉහළ යාමට හේතුව දියවැඩියාවේ වර්ගය අනුව වෙනස් වේ.

 

දියවැඩියාවට හේතු වන්නේ

 

* ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය

 

දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව ප්‍රධාන වශයෙන් ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධයේ ප්‍රතිඵලයකි. ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය සිදු වන්නේ ඔබේ මාංසපේශි, මේදය සහ අක්මාවේ සෛල ඉන්සියුලින්වලට ප්‍රතිචාර නොදක්වන විටය. තරබාරුකම, ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් නොමැතිකම, ආහාර ගැනීම, හෝමෝන අසමතුලිතතාවය, ජාන විද්‍යාව සහ ඇතැම් ඖෂධ ඇතුළුව ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය සඳහා බලපායි.

 

ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝග

 

ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය අග්න්‍යාශයේ ඉන්සියුලින් නිපදවන සෛලවලට පහර දෙන විට පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව සහ LADA හටගනී.

 

හෝ්මෝන අසමතුලිතතාවය

 

ගර්භිණී සමයේදී, වැදෑමහ ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය ඇති කරන හෝමෝන නිකුත් කරයි. ඔබේ අග්න්‍යාශයට ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය ජය ගැනීමට ප්‍රමාණවත් ඉන්සියුලින් නිපදවීමට නොහැකි නම් ඔබට ගර්භිණී දියවැඩියාව ඇතිවිය හැකියි.

 

දියවැඩියාවේ සංකූලතා මොනවාද?

 

දියවැඩියාව උග්‍ර සහ දිගු කාලීන සංකූලතාවලට තුඩු දිය හැකියි. ප්‍රධාන වශයෙන් අධික හෝ දිගුකාලීන රුධිර සීනි මට්ටම ඉහළ යෑම හේතුවෙන් ජීවිතයට තර්ජනයක් විය හැකියි.

 

උග්‍ර දියවැඩියා සංකූලතා

 

* Hyperosmolar hyperglycemic state (HHS): මෙම සංකූලතාව ප්‍රධාන වශයෙන් දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියා රෝගීන්ට බලපායි. එය සිදු වන්නේ ඔබේ රුධිරයේ සීනි මට්ටම ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතින විට (ඩෙසිලිටරයකට මිලිග්‍රෑම් 600 හෝ mg/dL ට වඩා වැඩි) දිගු කාලයක්, දැඩි විජලනය සහ ව්‍යාකූලත්වයට මඟ පාදයි. වහාම වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර අවශ්‍යවන තත්ත්වයකි.

 

* දියවැඩියා ආශ්‍රිත කීටොසයිඩෝසිස් (DKA)

මෙම සංකූලතාව ප්‍රධාන වශයෙන් බලපාන්නේ පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව අැති විටයි. එය සිදු වන්නේ ඔබේ ශරීරයට ප්‍රමාණවත් ඉන්සියුලින් නොමැති විටය. ඔබේ ශරීරයට ඉන්සියුලින් නොමැති නම්, එයට ශක්තිය සඳහා ග්ලූකෝස් භාවිත කළ නොහැකියි. ඒ නිසා එය මේදය බිඳ දමයි. මෙම ක්‍රියාවලිය අවසානයේදී ඔබේ රුධිරය ආම්ලික බවට පත් කරන කීටෝන නම් ද්‍රව්‍ය නිකුත් කරයි. මෙය වෙහෙසකර හුස්ම ගැනීම, වමනය සහ සිහිය නැති වීමට හේතු වේ. වහාම වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වේ.

 

* දරුණු අඩු රුධිර සීනි මට්ටම (හයිපොග්ලිසිමියා) හයිපොග්ලිසිමියාව ඇති වන්නේ ඔබේ රුධිර සීනි මට්ටම ඔබට සෞඛ්‍ය සම්පන්න පරාසයට වඩා පහත වැටුණු විටය. දරුණු හයිපොග්ලිසිමියා යනු ඉතා අඩු රුධිර සීනි වේ. එය ප්‍රධාන වශයෙන් ඉන්සියුලින් භාවිත කරන දියවැඩියා රෝගීන්ට බලපායි. නොපැහැදිලි හෝ ද්විත්ව පෙනීම, අවුල් සහගත බව, ව්‍යාකූලත්වය වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇතිවේ.

 

දිගුකාලීන දියවැඩියා සංකූලතා

 

* රුධිරයේ ග්ලූකෝස් මට්ටම දිගු කලක් ඉහළ මට්ටමක පැවතීම ඔබේ ශරීරයේ පටක හා අවයවවලට හානි කළ හැකියි. මෙයට ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වී ඇත්තේ ඔබේ ශරීරයේ පටකවලට සහය වන රුධිර වාහිනී සහ ස්නායුවලට හානි වීමයි.

 

* හෘද වාහිනී (හෘද හා රුධිර නාල)

වල ගැටලු

 

* කිරීටක ධමනි රෝගය

* හෘදයාබාධය

* ආඝාතය

* ධමනි සිහින් වීම

අනෙකුත් දියවැඩියා සංකූලතා

* ස්නායු ආබාධ (ස්නායු රෝග), හිරිවැටීම හෝ වේදනාව ඇති විය හැකියි.

* වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වීමට හෝ ඩයලිසිස් හෝ බද්ධ කිරීමේ අවශ්‍යතාවයට හේතු විය හැකියි.

* අන්ධභාවයට හේතු විය හැකි රෙටිනෝපති තත්ත්වය

* සමේ ආසාදන

* ශිෂ්ණය ඍජු අක්‍රියතාව හෝ යෝනි වියළි බව වැනි ස්නායු හා රුධිර වාහිනී හානි හේතුවෙන් ලිංගික දුර්වලතා

* ශ්‍රවණාබාධ

* විදුරුමස් රෝග වැනි මුඛය ආශ්‍රිත සෞඛ්‍ය ගැටලු

 

* දියවැඩියාව සමඟ ජීවත් වීම ඔබේ මානසික සෞඛ්‍යයට ද බලපායි. දියවැඩියා රෝගීන්ට දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන පුද්ගලයන්ට විශාදය ඇතිවීමේ ප්‍රවණතාව දියවැඩියාව නොමැති පුද්ගලයන්ට වඩා දෙතුන් ගුණයකින් වැඩියි.

 

රෝග විනිශ්චය සහ පරීක්ෂණ

 

දියවැඩියාව පාලනය කරන්නේ කෙසේද?

 

දියවැඩියා රෝගය සංකීර්ණ තත්ත්වයකි.

 

දියවැඩියාව පාලනය කිරීමේ ක්‍රම කිහිපයක් පවතී.

 

* රුධිර සීනි නිරීක්ෂණය ඔබගේ රුධිර සීනි (ග්ලූකෝස්) නිරීක්ෂණය කිරීම

* මුඛ දියවැඩියා ඖෂධ

 

දියවැඩියාව ඇති නමුත් තවමත් ඉන්සියුලින් නිපදවන පුද්ගලයින්ගේ රුධිරයේ සීනි මට්ටම කළමනාකරණය කිරීමට උපකාරී වේ (ප්‍රධාන වශයෙන් දෙවැනි වර්ගයේ දියවැඩියාව සහ පූර්ව දියවැඩියාව ඇති පුද්ගලයින්)

* ගර්භිණී දියවැඩියාව ඇති අයට ද මුඛ ඖෂධ අවශ්‍ය විය හැකියි. මෙට්ෆෝමින් වඩාත් සුලබ මුඛ ඖෂධය කි.

 

ඉන්සියුලින්

පළමු වර්ගයේ දියවැඩියා රෝගීන් ජීවත් වීමට සහ දියවැඩියාව පාලනය කිරීමට කෘත්‍රිම ඉන්සියුලින් එන්නත් කළ යුතුය. දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇති සමහර අයට ඉන්සියුලින් අවශ්‍ය වේ. කෘත්‍රිම ඉන්සියුලින් වර්ග කිහිපයක් තිබේ. ඒ සෑම එකක්ම විවිධ වේගයකින් ක්‍රියා කිරීමට පටන් ගන්නා අතර විවිධ දිගු කාලයක් ඔබේ සිරුරේ පවතී.

ඔබට ඉන්සියුලින් ගත හැකි ප්‍රධාන ක්‍රම අතරට එන්නත් කළ හැකි ඉන්සියුලින් සිරින්ජයක්, ඉන්සියුලින් පෑන්, ඉන්සියුලින් පොම්ප සහ ඉක්මනින් ක්‍රියා කරන ආශ්වාස කරන ඉන්සියුලින් ඇතුළත් වේ.

 

ආහාර වේල

 

ආහාර සැලසුම් කිරීම සහ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර වේලක් තෝරා ගැනීම දියවැඩියා කළමනාකරණයේ ප්‍රධාන අංගය වේ. මන්ද ආහාර රුධිරයේ සීනිවලට බෙහෙවින් බලපායි. ඔබ ඉන්සියුලින් ගන්නවා නම්, පරිභෝජනය කරන ආහාර පානවල කාබෝහයිඩ්‍රේට් ගණනය කිරීම කළමනාකරණයේ විශාල කාර්යබාරයකි. ඔබ ගන්නා කාබෝහයිඩ්‍රේට් ප්‍රමාණය ඔබට ආහාර වේලෙහි ඉන්සියුලින් කොපමණ අවශ්‍යද යන්න තීරණය කරයි. සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර පුරුදු ඔබේ බර පාලනය කිරීමට සහ ඔබේ හෘද රෝග අවදානම අඩු කිරීමට ද උපකාරී වේ.

 

ව්‍යායාම

 

 ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් ඉන්සියුලින් සංවේදීතාව වැඩි කරයි. ( ඉන්සියුලින් ප්‍රතිරෝධය අඩු කිරීමට උපකාරී වේ), එබැවින් දියවැඩියා රෝගීන් සඳහා නිතිපතා ව්‍යායාම කළමනාකරණයේ කොටසකි.

 

 

විශේෂ ස්තූතිය :

සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධන කාර්යාලයට

සටහන

ආශිර්වාදිනි හෙට්ටිආරච්චි