බත බුලතින් අටු කොටු පිරී ඉතිරී යන සෞභාග්‍යයේ මාසය උදා වුණා. පරිසරයම හරිම නැවුම්. ගහ කොළ මලින් ඵලින් බරවෙලා. හැම කෙනෙකුගේම සිත් තුළ සතුට ගලා හැලෙන සිංහල හින්දු අලුත් අවුරුද්ද එළඹෙන්න තවත් සතියක කාලයක් පමණයි ඉතිරිව ඇත්තේ.

ගෙවල් දොරවල් කලඑළි කරන්නට විතරක් නෙමෙයි අවුරුද්ද වෙනුවෙන් කැවිලි පෙවිලි තනන්නට වෙහෙස මහන්සි වන කාල වකවානුවක් තමයි මේ. ඒ විතරක් ද පවුලේ අඹුදරුවෝ පිරිවරාගෙන සිරිත් විරිත් ඉටු කරන්නට, නෑ හිත මිතුරන්ට සංග්‍රහ කරන්නට ලක ලැහැස්ති වෙනවා.

විශේෂයෙන්ම රැකියාව, විවාහය වාගේ දේවල් නිසා නගරයට සේන්දු වී සිටින බොහොමයක් දෙනා තමන්ගේ දරු පැටවුන් එක්කගෙන අම්මා, තාත්තා, සහෝදර සහෝදරියන් මුණ ගැසෙන්නට ගමට යන්නෙත් මේ කාලයෙයි. ඒ නිසා අවුරුදු දින කෑම මේසය හරි සරුවට රසවත්ව ඒ වාගේම ගමේ කමට සකසාගන්න අපේ අම්මලා හරිම කැමැතියි.

මේ තියෙන්නෙත් ඒ වාගේ හදපු අපේ කම ඉහවහා ගිය අපූරු කෑම වේලක්. බලන්න එය ඔබටත් ගැළපෙනවාදැයි කියලා.

 

 

රසට කන්න දුන්තෙල් බත

 

දූ දරුවන් හැමෝම එකට එකතුවෙලා භුක්තිබිඳින අවුරුදු කෑම මේසයේ ප්‍රධානියා තමයි බත. ඉතිං හැමදාමත් ආහාරයට ගන්නා සාමාන්‍ය බත වෙනුවට අද අපි තරමක් වෙනස් බතක් සකසා ගනිමු. බලන්න මේ විදිහට හදාගන්න දුන්තෙල් බතට අනෙක් අය දක්වන ප්‍රතිචාර කොහොමද කියලා.

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය-

* කීරි සම්බා කිලෝ ග්‍රෑම් 1 ක්

* දුන්තෙල් ග්‍රෑම් 50 ක්

* කරදමුංගු ස්වල්පයක්

* කරාබු නැටි 05 ක් පමණ

* ගම්මිරිස් ඇට ස්වල්පයක්

* සිහින්ව ලියාගත් බී ලූනු ගෙඩියක්

* රස අනුව ලුණු

* රම්පේ සහ කරපිංචා

බත සැරසීමට

* බැදගත් කුඩා කජු කැබලි ස්වල්පයක්

* වියළි මිදි ටිකක්

 

සාදා ගන්නේ මෙහෙමයි

සහල් ටික හොඳින් සෝදා දියබේරෙන්නට පසෙකින් තබන්න. ඉන්පසුව පිරිසුදු බඳුනක් ගෙන ළිප තබා දුන්තෙල් ටික දමන්න. දුන්තෙල් රත්වීගෙන එන විට රම්පේ, කරපිංචා එකතු කරන්න. එයටම ලියාගත් ලූනු ගෙඩියක් එකතුකර හොඳින් බැදෙන්නට හරින්න. අනතුරුව කරදමුංගු, කරාබුනැටි සහ ගම්මිරිස් ටික ද දමන්න.

මේ සියල්ලම රන්වන් පැහැ වන විට සෝදා පසෙකින් තැබූ සහල් ටික දමා තරමක් බැදෙන්නට හරින්න. සහල් ඇට පුපුරමින් බැදෙන විට අවශ්‍ය පමණට ජලය එකතු කරන්න. ලස්සන කහ පැහැයක් ගැනීමට කැමැති නම් කහ ස්වල්පයක් ද මිශ්‍ර කර මඳ ගින්නේ බත පිසෙන්නට හරින්න.පිසගත් බත මේසයට යවන විට බැදගත් කජු සහ වියළි මිදිවලින් සරසා මේසයට යවන්න.

 

 

අතීතයේ සිට අවුරුදු දා හැදෙන හත් මාළුව

අවුරුද්දට පිසින ආහාර අතර අනිවාර්යයෙන්ම තියෙන ව්‍යංජනයක් තමයි හත්මාළුව. ඇතැම් ප්‍රදේශවල නැකතට පිසින අවුරුදු කිරිබත රසවිඳින්නේද මේ හත්මාළුව සමඟයි.

පළාතෙන් පළාතට හත්මාළුවට මිශ්‍රකරන අමුද්‍රව්‍ය තරමක් වෙනස්. ඒ වුණත් ඔබට සපයාගත හැකි දේවල් මිශ්‍රකරලා රසවත් මෙන්ම පෝෂණ ගුණයෙන් උසස් හත්මාළුවක් පිසගන්න පුළුවනි. එහෙනම් හදලම බලමුකො.

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය

* වට්ටක්කා දලු ග්‍රෑම් 100 ක්

* අළු කෙසෙල් ගෙඩි 2 ක්

හෝ 3 ක්

* කජු ග්‍රෑම් 100 ක් (අමු කජුනම්

වඩාත් හොඳයි)

* මෑකරල් හෝ බෝංචි

ග්‍රෑම් 50 ක්

* කොස් ඇට කිහිපයක්

* රටල අල කිහිපයක් නැතිනම්

අර්තාපල් ගෙඩියක්

* වම්බටු කරලක් හෝ දෙකක්

* තුනපහ කුඩු මේස හැඳි එකක්

* මිරිස් කුඩු මේස හැදි දෙකක්

* කහ ස්වල්පයක්

* රතුලූනු ගෙඩි කිහිපයක්

* අමු මිරිස් කරල් 3 ක්

* රම්පේ, කරපිංචා

* මිටිකිරි අඬුකෝප්ප දෙකක්

* රස අනුව ලුණු

* පොල්තෙල් ස්වල්පයක්

 

සාදන්නේ මෙහෙමයි

කොස් ඇට පොතු හැර තලා හෝ සිහින්ව කපාගන්න.

රටල හෝ අර්තාපල් ගෙඩියද පොතුහැර කපාගන්න.

දැන් මේ විදිහට කපාගත් කොස් ඇට, අල හෝ රටල, කජු බඳුනකට දමා තරමක් තැම්බෙන්නට හරින්න.

මෑ කරල්, වම්බටු, අළු කෙසෙල්, වට්ටක්කා දළු ආදී එළවළු සියල්ල සෝදා තරමක කැබලි කපාගන්න.

පිරිසිදු මැටි බඳුනක් ළිප තබා එයට පොල්තෙල් ස්වල්පයක් දමන්න.

තෙල් රත්වීගෙන එන විට එයට රම්පේ, කරපිංචා, සිහින්ව ලියාගත් රතුලූනු, අමුමිරිස් ආදිය දමන්න.

ඒවා බැදීගෙන එන විට කපාගත් එළවළු සහ මඳක් තම්බාගත් කොස් ඇට, රටල සහ කජු ටිකද දමන්න.

මිරිස් කුඩු, කහ, තුනපහ සහ රස අනුව ලුණු ද එකතු කරන්න.

ඉන්පසු මිටිකිරි ද මේ ව්‍යංජනයට දමා ඉස්ම හිඳෙනතෙක් මඳ ගින්දරේ පිසගන්න.

 

විශේෂ අතුරුපසට කැරට් පුඩිම

 

 

ඕනෑම රසවත් ආහාර වේලක් සම්පූර්ණ වෙන්න නම් එයට අතුරුපසක් එකතු විය යුතුමයි. එවිටයි එය අංග සම්පූර්ණ ආහාර වේලක් බවට පත්වන්නේ.

ඉතින් ඔබේ අවුරුදු මේසය රසවත් කරනා විශේෂ අතුරුපසක් විදිහට මේ කැරට් පුඩිමත් හදලාම බලන්න.

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය

* තරමක ප්‍රමාණයේ කැරට්

අල තුනක්

* බටර් මේස හැඳි 02 ක්

* සීනි ග්‍රෑම් 150 ක්

* කජු මද ග්‍රෑම් 50 ක්

* වියළි මිදි ග්‍රෑම් 50 ක්

* දොඩම් යුෂ මේස හැන්දක්

* බිත්තරයක්

* බිස්කට් කුඩු කෝප්ප දෙකක්

* බේකිං පවුඩර් ස්වල්පයක්

* කරදමුංගු කුඩු ස්වල්පයක්

* දෙහි ලෙලි ස්වල්පයක්

 

සාදන්නේ මෙහෙමයි

කැරට් පොතු හැර කැබලිවලට කපාගන්න.

බිත්තරය හොඳින් ගසාගන්න.

එයට කරදමුංගු සහ දෙහි ලෙලි මිශ්‍රකර නැවතත් ගසාගන්න.

දැන් බඳුනක් ගෙන එයට කැරට්, බටර්, සීනි, වියළි මිදි, දොඩම් යුෂ, කජු, බිස්කට් කුඩු, බේකිං පවුඩර් ආදී සියල්ලම දමා හොඳින් කලවම් කරන්න.

බටර් ගාගත් තැටියකට දමා හුමාලයෙන් තම්බාගන්න.

වියළි මිදි, කජු මදවලින් සරසා මේසයට යවන්න.

 

 

 

අවුරුදු මේසයට නැතිවම බැරි මාළු ඇඹුල්තියල්

අවුරුදු කෑම මේසය කියන්නේ උත්සව ශ්‍රීයෙන් අනූන විශේෂ ආහාර වේලක්. ඉතිං ඒවාගේ අවස්ථාවකට නම් මස්, මාළු තරමක් වෙනස් ආකාරයට පිසින්නයි අපේ ගෘහණිය කැමැති.

හැබැයි අපේ දුන්තෙල් බතට ගැළපෙන්නේ නම් මේ විදිහට හදන අපූරු ඇඹුල්තියලක්ම තමා.

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය

* තලපත් හෝ කෙලවල්ලා මාළු

කිලෝ ග්‍රෑම් 01 ක්

* ගොරකා ග්‍රෑම් 100 ක්

* කුරුඳු පොතු කැබැල්ලක්

* තළාගත් ඉඟුරු කැබැල්ලක්

* සුදුලූනු බික් 05 ක්

* ගම්මිරිස් මේස හැඳි 02 ක්

* රම්පේ සහ කරපිංචා

* අවශ්‍ය පමණට ලුණු

* සපයා ගත හැකිනම්

කුරුඳු කොළ ටිකක්

 

සාදන්නේ මෙහෙමයි

සෝදා කපාගත් මාළු ටික මැටි බඳුනකට දමන්න. (මේ සඳහා ඇතැම් අය නැවුම් මැටි බඳුන්ද යොදා ගනිති)

ගොරකා කැබලි ටික උණු වතුරේ පොඟවා සිහින්ව අඹරා ගන්න. නැතිනම් අඹරාගත් ගොරකා වෙළෙඳපොළෙන් මිළදී ගත හැකියි.

ඉඟුරු, සුදුලූනු, රම්පේ, කරපිංචා, කුරුඳු පොතු, ගම්මිරිස් සහ ලුණු මේ සියල්ලද හොඳින් අඹරා ගන්න. මාළු ඇඹුල්තියල් සඳහා මිරිස් කුඩු භාවිතා නොකරයි. නමුත් තරමක් සැරට කන්න කැමැති අයට මිරිස් කුඩු තේ හැන්දක් පමණ මෙයට එකතු කරගත හැකියි.

දැන් සෝදාගත් මාළු ටිකට අඹරාගත් ගොරකා සහ අනෙක් මිශ්‍රණය මිශ්‍ර කරන්න. මෙහිදී මාළු කැබලි නොතැලෙන ලෙස සෑම කැබැල්ලකම මිශ්‍රණය තැවරෙන සේ අතගාන්නට වගබලාගන්න.

දැන් මැටි බඳුනක් ගෙන කුරුඳු කොළ අතුරා ගන්න.

අනතුරුව මිශ්‍රණය තවරාගත් මාළු ටික ඒ මත අසුරන්න. බඳුනේ තැවරුණු මිශ්‍රණය වතුර කෝප්ප භාගයක් පමණ දමා සෝදා එය මාළු මිශ්‍රණය මත්තට වත්කර මඳක් සොලවන්න.

මඳ ගින්නේ ඉදෙන්නට හරින්න.

වරින් වර හැඳිගානවා වෙනුවට බඳුන සොලවමින් පිසගන්න.

 

 

 

සාම්ප්‍රදායික අච්චාරුව

 

අපේ කමට කෑම වේලක් පිළියෙල කරන විට නැතිවම බැරි ආහාරයක් තමයි අච්චාරු. ගස්ලබු, ලූනු, අමු මිරිස් එක්ක අබ සහ විනාකිරි තැවරිලා නැඟෙන සුවඳ කෑමට පුදුමාකාර රුචියක් ඇතිකරවනවා.

ඉතින් මේ අවුරුදු මේසයට අච්චාරු නැතිව කොහොමද? මෙහි තිබෙන විශේෂත්වය තමයි ගස්ලබු, රතුලූනු ආදියට අමතරව කැරට්, බෝංචි ආදියත් මිශ්‍රකර තිබීම. එනිසා රස නම් තවත් වැඩියි.

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය

* රතුලූනු ග්‍රෑම් 250 ක්

* අමු මිරිස් ග්‍රෑම් 150 ක්

* තරමක ප්‍රමාණයේ අමු ගස්ලබු ගෙඩියක්

* කැරට් ග්‍රෑම් 100 ක්

* බෝංචි ග්‍රෑම් 100 ක්

* අබ ග්‍රෑම් 50 ක්

* විනාකිරි බෝතල් 1/4 ක් පමණ

* ගම්මිරිස් ස්වල්පයක්

* කහ ස්වල්පයක්

* රස අනුව ලුණු

 

සාදන්නේ මෙහෙමයි

ගස්ලබු ගෙඩිය පොතුහැර ගිනිකුරු හැඩයට

සිහින්ව කපාගන්න.

කැරට් සහ බෝංචි ටිකත් සෝදා මේ ආකාරයටම කපන්න.

රතුලූනු පොතුහැර පසෙකින් තබාගන්න.

දැන් වතුර බඳුනක් ළිප තබන්න.

වතුර නටන විට ලුණු සහ කහ ස්වල්පයක් දමන්න.

අනතුරුව රතුලූනු ටික දමා විනාඩියකින් පමණ පිටතට ගෙන වතුර බේරෙන්නට තබන්න.

ගස්ලබු, කැරට් සහ බෝංචි මේ ආකාරයට උණු ජලයට දමා පිටතට ගන්න. (උණු ගස්වා ගන්න) අවසානයට අමුමිරිස් ද නැටි පිටින්ම මෙලෙස ජලයට දමා ඉවතට ගෙන කරල වෙන් නොවන සේ දෙකට පලාගන්න.

දැන් අබ සහ ගම්මිරිස් විනාකිරෙන් අඹරා ගන්න. වියළි මැටි බඳුනක් ගෙන එයට අඹරාගත් අබ ගුලිය තවත් විනාකිරි ටිකක් ද දමා දියාරු මිශ්‍රණයක් සකසා ගන්න.

ඉන්පසුව උණු ජලයට දමා දිය බේරෙන්නට පසෙක තැබූ ගස්ලබු, රතුලූනු. කැරට්, බෝංචි සහ අමු මිරිස් සියල්ලම එකට දමන්න.

හොඳින් මිශ්‍රකර රස බලා ලුණු අවශ්‍ය නම් එකතු කරන්න.

මැටි බඳුනේ කට කෙසෙල් කොළයකින් හෝ කඩදාසියකින් වසා දිනක් පමණ පදමට එනතෙක් තබන්න.

වියළි පොල්කටු හැන්දක් භාවිතා කළහොත් දින කිහිපයක්ම තබාගෙන රස විඳිය හැකියි.

 

 

කජු නාඹරවලින් හදන බැදුම

වසර පුරාවට වියළි කජු ආහාරයට ගන්නා අපට කිරි රසයෙන් අනූන නාඹර කජු ටිකක් කන්නට ලැබෙන කාලයයි මේ. රතට රතේ දිලෙන කජු පුහුලන්වලින් ගස් බරවන නිසාම අවුරුදු කෑම මේසයට කජු ව්‍යංජනයක් නම් තියෙන්නටම ඕනේ.

ඉතින් හැමදාමත් කිරට හදන කජු ව්‍යංජනයක් වෙනුවට අද අපි කජු නාඹර බැදුමක් හදමු.

හැබැයි ඉතින් අමු කජු හොයාගන්න විදිහක් නෑ කියලා දුක් වෙන්න එපා. වියළි කජු රැයක් පෙඟෙන්නට තබා තම්බා මේ විදිහට සකසා ගන්නත් පුළුවනි.

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය

* තම්බාගත් කජු ග්‍රෑම් 250 ක්

* සිහින්ව ලියාගත් රටලූනු ගෙඩියක්

* උම්බලකඩ මේස හැඳි 2 ක්

* කෑලි මිරිස් මේස හැඳි 1 ක්

* රස අනුව ලුණු

* රම්පේ සහ කරපිංචා ස්වල්පයක්

* අවශ්‍ය පමණට පොල්තෙල්

 

සාදන්නේ මෙහෙමයි

පළමුවෙන්ම කජු ටික තම්බා පසෙකින් තබන්න. මෙහිදී අමු කජු නම් එතරම් වේලාවක් තැම්බීමට අවශ්‍ය නොවන අතර වියළි කජු නම් රැයක් පෙඟෙන්නට තබා තරමක් වේලා තම්බා ගන්න.

දැන් පිරිසිදු බඳුනක් ළිප තබා එයට තෙල් ස්වල්පයක් දමන්න.

තෙල් රත්වීගෙන එන විට එයට රම්පේ සහ කරපිංචා එකතු කරන්න.

අනතුරුව සිහින්ව ලියාගත් රටලූනු ගෙඩියක් දමා බැදෙන්නට හරින්න.

ලූනු බැදීගෙන එන විට උම්බලකඩ, කෑලි මිරිස් සහ තම්බාගත් කජු ටිකද දමන්න.

රස අනුව ලුණු මිශ්‍ර කරන්න.

කජු ටික නොකැඩෙන සේ පරෙස්සමට හැඳි මිටෙන් පමණක් එහා මෙහා කරමින් මඳ ගින්නේ තරමක් වේලා පිස ළිපෙන් බාගන්න.

 

 

 

වෙනස්ම රසයකට වම්බටු මෝජු

 

අච්චාරු වාගේම මෝජු කියන්නෙත් දානයකට, මඟුල් ගෙදරකට නැතිවම බැරි ව්‍යංජනයකි. විශේෂ කෑම වේලක් නම් රසවත් බටු මෝජුවක් වරදින්නෙම නෑ.

ඒවාගේම තමයි දින කිහිපයක් තබාගෙන ආහාරයට ගන්නත් පුළුවනි.එහෙම නම් දුන්තෙල් බතට ගැළපෙන වම්බටු මෝජුවකුත් හදමු නේද?

 

අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය

* වම්බටු ග්‍රෑම් 500 ක්

* ශුද්ධ කළ වියළි හාල්මැස්සන් ග්‍රෑම් 50 ක්

* රතුලූනු ග්‍රෑම් 100 ක්

* අමු මිරිස් ග්‍රෑම් 100 ක්

* පුරවාගත් අබ මේස හැන්දක්

* අඹරාගත් ඉඟුරු, සුදුලූනු මේස හැඳි 01 ක්

* ගම්මිරිස් සහ කහ ස්වල්පයක්

* අවශ්‍ය පමණට පොල්තෙල්

* රස අනුව ලුණු

* සීනි ස්වල්පයක්

 

සාදන්නේ මෙහෙමයි

සෝදාගත් වම්බටු සිහින් තීරු ආකාරයට කපා කහ සහ ලුණු ටිකක් අතගා ගැඹුරු තෙලේ බදින්න. අනතුරුව තෙල් බේරෙන්නට පසෙකින් තබන්න. සෝදාගත් හාල්මැස්සන් ටික ද මෙලෙසම බැද පසෙකින් තබන්න.

රතුලූනු සහ අමු මිරිස් ද යන්තමට බැදගන්න.

දැන් මැටි බඳුනක් ළිප තබා එයට පොල්තෙල් මේස හැදි දෙකක් පමණ දමන්න. තෙල් රත්වීගෙන එන විට අබ ටික පිපිරෙන්නට දමන්න. අඹරාගත් ඉඟුරු, සුදුලූනු ටික ද දමන්න. එයටම කහ, ගම්මිරිස්, විනාකිරි එකතුකරන්න.යාන්තමට බැදගත් ලූනු සහ අමු මිරිස් ටිකද දමන්න. රස බලා සීනි සහ ලුණු ද එකතු කරන්න. දැන් ළිපෙන් බා බැදගත් බටු සහ හාල්මැස්සන් ටිකද එකතු කර හොඳින් මිශ්‍ර කරන්න. මෙය ද වියළි හැන්දක් භාවිතා කළහොත් කිහිප දිනක් කල්තබාගෙන භාවිතයට ගත හැකි ආහාරයකි.

 

 

ඉදිරිපත් කිරීම - මුතුලතා එම්. බෝමුල්ල