දනට, බණට, පිරිතට මෙන්ම මඟුලට, මරණෙට මුල් තැන ගත් දැහැත් වට්ටිය එදා මෙදා තුර සමාජයෙන් ගිලිහී නොයන්නට අපේ පරම්පරාවන් ක්‍රියා කර ඇත්තේ එහි සුවිශේෂි බවක් ගතට සිතට දැනුණ නිසා විය හැකිය. බුලත් හෙප්පුවට, බුලත් තට්ටුවට එදා නිවෙස තුළ හිමි වූයේ සුවිශේෂි තැනකි. නිවෙසට ගොඩ වදින ඕනෑම තරාතිරමක කෙනකුට පැකිළීමකින් තොරව බුලත් විටකින් සංග්‍රහ කිරීම අපේ හෙළ සිරිතකි. කෙතට, හේනට මෙන්ම දා බිඳු හෙළන කුමන කාර්යයේත් මූලික අංගයක් වූ බුලත් තට්ටුව එදත් අදත් ගෙන දුන්නේ වෙහෙසට සැනසීමකි.

එදා රජ දවස රජවරුන්ට බුලත් සැපයූ ජන කොටසක් වෙනමම ජන සමාජයේ සිටි බව මහාවංශයේ පවා සඳහන්ව තිබේ. සුවිශේෂී කුමන කටයුත්තකට හෝ බුලත් අතක් දී ආරාධනා කිරීම අදත් සමාජයේ ලොකු කුඩා කා අතරත් සිදු කෙරෙන සුවිශේෂි සිදුවීමකි. පැත්ත මාරු කරමින් මඟුලට මරණෙට තබන බුලත් කොළය සමාජයේ ජනගත වූ සන්නිවේදන මාර්ගයකි. ඒ හා සුවිශේෂි තැනක් ගත් දැහැත් වට්ටියට, බුලත් විටට අද ජන සමාජයේ තිබූ තැන කෙමෙන් කෙමෙන් අහිමි වී ගෙන යන සේයාවක් දක්නට ලැබෙන්නේ බුලත් විට කෑමෙන් දරුණු රෝගාබාධයන්ට ලක්වනවා යැයි ජනගත වෙමින් පවතින කතිකාවත් සමඟිනි.

පෝෂණ ගුණය

බුලත් කොළයේ 85-90% ජලය අඩංගුවන අතර එයින් අදහස් වන්නේ එහි ඉහළ තෙතමනය සහ අඩු කැලරි සහිත බවයි. බුලත් කොළ ග්‍රෑම් 100ක් පමණ කැලරි 44ක්, මේදය 0.5%ක් සපයයි. විටමින් C, thiamine, niacin, riboflavin, carotene  වැනි අත්‍යවශ්‍ය පෝෂ්‍ය පදාර්ථවලින් සහ කැල්සියම් ප්‍රමාණවත් ප්‍රමාණයක් කොළවල අන්තර්ගත වේ. මුළුතැන්ගෙයි ගෙවත්තේ විසිතුරු ශාකයක් ලෙස පහසුවෙන් වගා කළ හැකි අතර එයින් උපරිම ප්‍රතිලාභ ලබා ගත හැකිය. මේවාට අමතරව විවිධ රෝග සහ ආබාධ සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී ප්‍රයෝජනවත්වන අත්‍යවශ්‍ය ඖෂධීය ගුණ ඇත. 

ශ්වසන සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධනය කරයි

පපුවේ තදබදය, ඇදුම, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව සහ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව වැනි ශ්වසන ආබාධ සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී බුලත් කොළ සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඇදුම පාලනයට උපකාරීවන ප්‍රබල ප්‍රති - ගිනි අවුළුවන සහ ප්‍රතිඔක්සිකාරක ගුණ එහි ඇත. එපමණක් නොව, බුලත් කොළයේ ඇති ඖෂධීය ක්‍රියාකාරීත්වය ඇදුම ආශ්‍රිත රෝග ලක්ෂණ අඩු කිරීමට උපකාරී වන බව අධ්‍යයනවලින් අනාවරණය වී ඇත. නැවුම් බුලත් කොළ 4-5ක් ගම්මිරිස් සහ එනසාල් සමඟ උකු මිශ්‍රණයක් ලෙස තම්බා, මෙම මිශ්‍රණය ගෙන ශ්වසන අපහසුතා සහ පපුවේ තදබදයට සහනයක් ලබා ගන්න. 

දියවැඩියාව පාලනය කරයි

අලුතින් හඳුනාගත් දෙවැනි වර්ගයේ දියවැඩියා රෝගීන්ගේ රුධිරයේ සීනි ප්‍රමාණය අඩු කිරීමේ හැකියාවක් බුලත් කොළ කුඩුවලට ඇති බව අධ්‍යයන කිහිපයකින් හෙළි වී තිබේ. බුලත් කොළ යනු ප්‍රබල ප්‍රතිඔක්සිකාරකයක් වන අතර එය ඔක්සිකාරක ආතතියට එරෙහිව සටන් කිරීමට සහ පාලනය නොකළ රුධිර ග්ලූකෝස් නිසා ඇතිවන දැවිල්ල අඩු කිරීමට සහ දියවැඩියා රෝගය කළමනාකරණයට සහාය වේ.  

පිළිකා වළක්වයි

දුම්කොළ සහ බුලත් විට මුඛ පිළිකා අවදානම වැඩි කිරීමට හේතු සාධකය වේ. කෙසේ වෙතත්, බුලත් කොළය පමණක් ප්‍රතිඔක්සිකාරක, ප්‍රති-විකෘති හා ප්‍රජනන ගුණ ඇති වටිනා ෆීනෝලික් සංයෝගවලින් පිරී ඇති බව කිව යුතුය. මේ හැරුණු විට බුලත් කොළවල පිළිකා මර්දන ප්‍රතිලාභ ඇති ශාක රසායන ද අඩංගු වේ. එපමණක් නොව, බුලත් කොළවල ඇති රසායනික නිවාරණ විභවය පිළිකා සෛල වර්ධනය වළක්වන අතර විවිධ අවයවවලට පැතිරීම වළක්වන බව අධ්‍යයනවලින් පෙන්වා දී ඇත.  

මානසික අවපීඩනයට එරෙහිව සටන් කරයි

මධ්‍යම ස්නායු පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය උත්තේජනය කිරීම සඳහා ස්වභාවික පිළියමක් ලෙස බුලත් කොළ අතීතයේ සිටම භාවිත කර ඇත. බුලත් කොළවල ඇරෝමැටික ෆීනෝලික් සංයෝග තිබීම යහපැවැත්ම පිළිබඳ හැඟීම වැඩි දියුණු කිරීමට සහ මනෝභාවය ඉහළ නැංවීමට සහායවන කැටෙකොලමයින් මුදා හැරීම උත්තේජනය කරයි. එබැවින් බුලත් විට පමණක් හපමින් සිටීම මානසික අවපීඩනය පරාජය කිරීමට සරල මගකි.  

දන්ත සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කරයි

බුලත් කොළ යනු දත් දිරායාමට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා බෙහෙවින් ජනප්‍රිය ස්වාභාවික පිළියමක් වන අතර විස්මිත මුඛ නැවුම්කාරකයක් ලෙස ක්‍රියා කරයි. මුඛය තුළ බැක්ටීරියා සහ රෝග කාරක ගොඩ නැඟීම දන්ත කුහර හා ආසාදන සඳහා වගකිව යුතුය. බුලත් විට හපන විට බැක්ටීරියා වර්ධනයට බාධා කළ හැකි බවට සාක්ෂි අනාවරණය වී ඇත. තවද, බුලත් කොළ අම්ලය ශ්‍රාවයට බාධා කරමින් දත් දිරායාමෙන් ආරක්ෂා කරයි.

තුවාල සුව කරයි 

බුලත් කොළ තුවාලයක් මත ආලේප කරන විට තුවාලය හැකිළීමේ වේගය සහ සම්පූර්ණ ප්‍රෝටීන් අන්තර්ගතය වැඩි කිරීමෙන් සුව කිරීමේ ක්‍රියාවලිය වේගවත් කිරීමට උපකාරී වේ. බුලත් කොළවල ඇති ප්‍රබල ප්‍රතිඔක්සිකාරක ගුණය ඔක්සිකාරක ආතතිය අඩු කරන අතර තුවාල ඉක්මනින් සුව කිරීමට උපකාරී වේ. එය ගෙඩි සහ පිළිස්සුම් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ද බහුලව භාවිත වේ.

වේදනා සමනය

බුලත් කොළය හොඳ වේදනා නාශකයක්වන අතර එය වේදනාව සමනය කිරීමට උපකාරී වේ. පොල්තෙල් සමඟ බුලත් විට යුෂ මිශ්‍ර කර සිරුරේ පහළ ප්‍රදේශය සම්බාහනය කිරීම මඟින් සහනයක් ලබා දීමට සහ මාංශ පේශි කැක්කුම සමනය කිරීමට උපකාරී වේ. තවද, බුලත් කොළවල ඇති සිසිලන ගුණය දේශීයව ආලේප කරන විට හිසරදයට සහනයක් ලබා දෙයි.